Ben jij een held? 1

Ja natuurlijk ben je een held. Alleen niet in alle omstandigheden, waarschijnlijk. We hebben allemaal een held in ons, die naar boven komt als iemand die we liefhebben hulp nodig heeft, als iemand iets verschrikkelijks overkomt, als we koste wat kost iets willen bereiken. We zijn dan in staat onszelf weg te cijferen, toenadering te zoeken en samen te werken waar dat eerder niet mogelijk was en vol overtuiging te doen wat nodig is.

Wat is een held?

In mijn definitie is een held iemand die compromisloos opkomt voor het juiste en het ware. Iemand die dus doet wat (moreel) juist is en hierbij de waarheid niet uit het oog verliest. Een held ziet wat waar is en wat niet waar is. Een held bestrijdt het kwaad en komt op voor de zwakkeren onder ons. Een held is slim, vastberaden en sterk. Met het hart op de juiste plaats. Een held is betrouwbaar en voorspelbaar. Een held doet wat nodig is om de wereld te verbeteren en loopt hierbij persoonlijke risico’s. We weten natuurlijk diep van binnen dat het uiteindelijk goed af zal lopen. Een held heeft vertrouwen. Een held heeft het ego onder controle en laat zich daardoor niet leiden door angst en blijft bescheiden.

Waarom hebben we helden nodig?

We hebben geen helden nodig om ‘het kwaad’ te bestrijden in onze organisaties. Ik geloof niet dat er veel ‘kwaad’ inzit. We hebben helden nodig om ‘het onbewust-zijn’ te bestrijden binnen onze organisaties. Er is veel onbewust-zijn. We doen niet altijd wat nodig is om een conflict echt op te lossen, we doen niet wat nodig is om een klant echt tevreden te stellen, we doen niet wat nodig is om het werk van een collega echt gemakkelijker te maken. We zijn veel teveel op onszelf gericht. Ons ego roept ‘en ik dan?’ als het nodig is om iets voor anderen te doen. We hebben helden nodig om te doen wat nodig is. Als er voldoende helden zijn, worden uitdagingen geen problemen en raken we niet verstrikt in persoonlijke patstellingen, vetes, machtsdingetjes en andere zaken die niets met het werk te maken hebben. Vaak zijn dit onbewuste processen en rechtvaardigen we breeduit waarom we ons gedragen zoals we ons gedragen. Hoe meer we die rechtvaardiging nodig hebben, hoe fouter we zitten.

Hoezo onbewust?

Ik durf te wedden dat je dit bij anderen herkent. Neem van mij aan dat anderen dit ook bij jou herkennen. Meer dan dat je dat zelf doet. We hebben een psychologisch mechanisme in ons dat hiervoor zorgt: cognitieve dissonantie.

Wikipedia zegt hier het volgende over: Cognitieve dissonantie is een psychologische term voor de onaangename spanning die ontstaat bij het kennisnemen van feiten of opvattingen die strijdig zijn met een eigen overtuiging of mening, of bij gedrag dat strijdig is met de eigen overtuiging, waarden en normen. Het gaat met andere woorden om de waarneming van onverenigbaarheid tussen twee cognities, waarbij het woord cognitie kan slaan op kennis, houding, emotie, geloof of gedrag. Volgens de theorie voelen mensen een sterke drang om die dissonanties te verkleinen door hun opvattingen of gedrag aan te passen of te rationaliseren. Het tegenovergestelde van cognitieve dissonantie is cognitieve consonantie.

Deze ervaren onvrede leidt ertoe dat men een of meer meningen of attituden onbewust herziet om ze meer met elkaar in overeenstemming te brengen, consonant te maken. Gewoonlijk merken anderen zo’n verandering van mening of attitude eerder op dan de persoon zelf.

Wat betekent dit?

Dit betekent onder andere dat we rare dingen doen als we ons niet als een held gedragen en dus niet dát doen wat we ten diepste voelen wat nodig is. De onaangename spanning die dit oplevert zorgt ervoor dat we onze mening over anderen veranderen op een manier die ons gedrag rechtvaardigt. Dus als we onze collega niet helpen waar dat wel nodig is rechtvaardigen we dat door onze mening over diezelfde collega negatiever te maken. Hierdoor is het ‘logisch’ dat we niet helpen…

Dit is het slot op de deur en het gebeurt onbewust. Bewustwording helpt!

Hoe kun je dit ontwikkelen?

Onbewust-zijn los je op door ergens vol de schijnwerper op te zetten en te evalueren. Luister dus goed naar feedback en vraag aan mensen die je vertrouwd of zij iets van het bovenstaande herkennen. Helden doen dat. Helden geven ook zuivere en eerlijke feedback als daarom wordt gevraagd. Dit voelt als een risico, maar het is wel nodig…

Wil je dit individueel aangaan of met je team? Kijk eens naar de Congruentiemanager 2.0. In deze training gaan we in op deze materie en leer je jezelf beter kennen. Je ervaart wat het betekent als je de aanpassingen die je onbewust hebt gedaan over anderen weer ‘rechtzet’. Je ervaart wat het betekent de cognitieve dissonantie op een andere manier op te lossen, namelijk door wel te doen wat nodig is. Door een held te zijn.