In deze tijd wordt iedereen geconfronteerd met onzekerheid. Word ik ziek, worden mensen in mijn omgeving ziek? Wat gebeurt er met mijn bedrijf of met mijn job? Hoelang gaat dit duren? Meer dan ooit worden we geconfronteerd met het feit dat we kwetsbaar zijn, dat het leven niet te regisseren is, dat we het niet in de hand hebben.
Voor het menselijk ego is dat onverteerbaar. Het ego heeft immers de taak op zich genomen om te zorgen ‘dat het goed komt’ en ‘dat het veilig is’. Het is nu niet veilig en het is maar de vraag of het goedkomt. Dat levert soms heftige emoties op; onzekerheid, angst, soms zelfs paniek. Mensen zijn niet gewend om dit soort emoties te kunnen voelen zonder zich ernaar te gaan gedragen (ze uit te acten). Er moet dan iets gebeuren. We moeten iets doen. Als de emotie hoog oploopt of als zich dit op onbewust niveau afspeelt kiezen we voor ons zelf. We zijn dan niet meer in staat samen te werken. We zien dat bijvoorbeeld bij het hamsteren ten tijde van onzekerheid, het bouwen van muren en het sluiten van grenzen. Ook krampachtig helpen valt in deze categorie. De emotie moet worden uitgeact. Zo worden we, vaak onbewust, geleid door onze emoties. Het is een mechanisme dat super effectief is als er acuut gevaar dreigt; als we nu moeten kiezen: vechten, vluchten of bevriezen. Dit soort situaties komen we nauwelijks meer tegen. Ook nu is dat niet het geval.
Het mechanisme van uitacten van emoties werkt ongeveer als volgt:
| Gebeurtenis
| Het project loopt niet goed. Er zijn tegenvallers
|
| Gedachte
| Dit gaat niet goed, wat zal er nog meer aan ellende komen? En/of: Hoe vertel ik het mijn baas en de klant die ik steeds gezegd heb dat het goed loopt?
|
| Emotie
| Angst |
| Gedachte
| Ik wil niet angstig zijn. Een goede projectleider heeft controle. Ik heb het niet onder controle. Dat maakt mij een slechte projectleider. Ik MOET het onder controle krijgen. Ik wil niet bang zijn, ik ben geen watje!
|
| Gevolg | Naar zich toetrekken, druk opvoeren, hoofdpijn - stress
|
| RE-actie
| Er komt een projectmeeting. De projectleider gaat druk leggen op de anderen en is daardoor vooral bezig met het wegwerken van zijn angst en het laten zien dat hij het onder controle heeft of eist dat de anderen dat hebben. Hij is vooral met zichzelf bezig (de controle en de angst). Hij is nauwelijks in staat te zien wat er aan de hand is of zijn mensen oprecht te ondersteunen. Daardoor wordt niet gedaan wat de situatie nodig heeft
|
(let op! In bovenstaand voorbeeld gaat het om het mechanisme. De inhoud van gedachten en het soort emoties kunnen bij iedereen verschillend zijn; het gaat om het mechanisme dat we gaan ‘jutteren’ tussen denken en emoties; dat kost energie en is op zich zinloos.)
Dit is een verkorte versie van wat er gebeurt. Het kan best zijn dat er ook nog (onbewust) een schuldige aangewezen wordt voor het angstige feit dat de projectleider het niet onder controle heeft. Dat kunnen de projectmedewerkers zijn, de leverancier, of de baas, of de klant en ga zo maar door. Dit is zelfbedrog. Dat kan nog versterkt worden als hij niet wil toegeven dat hij zelf dingen beter had kunnen doen. Er ontstaat negativiteit. Dit soort zaken zijn voelbaar in de projectmeeting. Het helpt de samenwerking niet Er ontstaat iets van ‘ik doe het goed, maar jij niet’.
De projectleider heeft nog meer mogelijkheden om de angst en het gebrek aan controle niet te hoeven accepteren: hij kan steeds harder gaan werken, waardoor hij het overzicht verliest en emotioneel en fysiek uitgeput raakt. Zo zijn er vele manieren. Mensen reageren op dit soort emoties volgens een vast draaiboek. We herkennen dan de perfectionist, de harde werker, de dominante, de wegkruiper, etc. De voorkeuren en programmering van de persoonlijkheid (de strategieën van het ego) bepalen de re-actie. Wat de situatie nodig heeft is nauwelijks in beeld. Dat wordt op deze manier niet gezien.
De RE-actie is gericht op het wegnemen van de negatieve emotie en wegwerken van de gedachtespinsels. Het heeft niet zoveel meer te maken met de initiële gebeurtenis of het oplossen van het initiële probleem. En het gebeurt ook nog eens volgens een ingebakken patroon in de persoonlijkheid.
Vandaag kreeg ik de vraag of het anders kan, of mensen kunnen leren beter met onzekerheden en tegenslagen om te gaan. Het antwoord is ‘JA’. Het bovenstaande mechanisme kan op de volgende punten worden doorbroken en de meeste mensen kunnen dit leren.
- Het leren observeren van gedachten zonder ze te geloven. Doordat mensen weten hoe sterk zelfbedrog kan zijn, weten ze ook dat gedachten niet altijd geloofwaardig zijn, ook al voelt dat wel zo. Mensen kunnen dus leren wanneer ze toerekeningsvatbaar zijn en wanneer niet. Wanneer kan ik mijn ego-gedachten vertrouwen en wanneer niet.
- Het leren doorvoelen van emoties die je tot nu toe niet echt wilde voelen. Dat betreft vooral de emoties die we in ons hoofd als negatief labelen. Dat gaat juist over angst, onzekerheid, negativiteit. Deze emoties hebben we allemaal, maar ze passen zelden in ons zelfbeeld. Daarom doen we net of ze er niet zijn en wordt de hele handel weggerationaliseerd. Ook wordt de schuld op anderen en de situatie gestoken. Doordat je emoties leert doorvoelen leer je ook dat het wel meevalt. Dat ze niet vervelend voelen, dat je ze best kunt hebben. De noodzaak om je ernaar te gaan gedragen vervalt hiermee.
Met deze twee stappen kom je dus los van het automatisme om geleefd te worden door emoties. Maar wat is dan het alternatief? Worden we ongeïnteresseerde, afgehaakte zombies?
Nee, zeker niet. Er is namelijk een alternatief: het ruimere bewustzijn.
- Het derde punt is te leren af te stemmen op het ruimere bewustzijn. Dat is intern bij iedereen aanwezig. Het beschreven automatisme zorgt ervoor dat het ego de baas blijft en dat we dit ruimer bewustzijn zelden ervaren. In dit ruimer bewustzijn zitten kwaliteiten als wijsheid, liefde en wil. Vanuit dit gebied zijn we veel beter in staat effectief te blijven in situaties die voor het ego te emotioneel beladen zijn. Vanuit het ruimere bewustzijn voelt de emotie minder heftig en kun je die er gewoon laten zijn.
Loskomen van het automatisme dat gedachten en emoties leidend zijn voor de manier waarop je reageert geeft echte vrijheid. Het geeft je de mogelijkheid te doen wat nodig is en te handelen vanuit wijsheid en Liefde. Dit gaat samen met het diepe vertrouwen dat er gebeurt wat er moet gebeuren.
Juist in hectische, onbekende en onzekere omstandigheden geeft dit enorme voordelen. Voor jou, maar zeker ook voor je organisatie als geheel.
Het mooie is dat dit gewoon te leren is voor de meeste mensen. Dat kan via trainingen of individuele coaching.
Voor leidinggevenden en managers raden we de training Bewuster Leiderschap aan.
Voor Professionals kan Congruentiemanager 2.0/Zakelijke intuïtie een uitkomst zijn.
Coaching voor Verticale Ontwikkeling past voor iedereen die zichzelf op een hele nieuwe manier wil leren kennen en aan een specifiek thema wil werken.
Daarnaast doen we incompany projecten om dit in de organisatiecultuur te doen landen.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.