Het proces van Rationele Besluitvorming

Iedereen weet wel ongeveer wat besluitvorming inhoudt. Om duidelijkheid te scheppen, beginnen we met een omschrijving.

Rationele Besluitvorming is een proces

waarbij een keuze wordt gemaakt uit alternatieven.

Besluitvorming is een proces. Dat betekent dat een besluit vaak niet zo maar even wordt genomen maar dat je daar stap voor stap naar toe werkt. Aan de hand van diverse gezichtspunten laten we zien hoe dit proces in elkaar steekt. We bespreken:

Wie beslissen?
Fasen in Rationele Besluitvorming
Besluitvormingsniveaus;
Hoe worden besluiten genomen; Besluitvormingsregels

Uiteindelijk gaat het er natuurlijk omdat er een goede beslissing wordt genomen die wordt gedragen door de omgeving.

Wie beslissen?

Een besluit kan individueel of gezamenlijk worden genomen.

1.1 Individueel besluit

Een individueel besluit wordt genomen door een individu, namelijk door de functionaris die daartoe bevoegd is. Individuele besluiten horen bij iemands functie. Een manager neemt – vaak binnen aangegeven grenzen – individuele besluiten over: voortgang van het werk, aannemen van personeel, verdeling en inzet van medewerkers, budgetkwesties of problemen met medewerkers.

1.2 Gezamenlijk besluit

Gezamenlijke besluiten worden door een hele groep genomen. Onderwerpen waarover gezamenlijk besloten wordt, zijn formeel vastgelegd in de overlegstructuur van de organisatie. We maken onderscheid tussen inspraak en medezeggenschap.

Inspraak

Inspraak wil zeggen: iedereen kan zijn mening geven en de beslisser moet met die opvattingen rekening houden. Inspraak is gezamenlijke besluitvorming, omdat er een hele groep bij betrokken is. De uiteindelijke beslissing wordt in de praktijk echter vaak door één functionaris genomen vanwege de benodigde snelheid.

Medezeggenschap

Medezeggenschap wil zeggen dat de leden van de groep een beslissende stem hebben in de besluitvorming. De beslisser kan niet om die meningen heen. Medezeggenschap komt veel voor bij de ondernemingsraad en de Arbo-commissie (beide wettelijk geregeld). Inspraak en medezeggenschap kunnen echter ook buiten de wet om – door het hoogste gezag in de organisatie – aan functionarissen en groepen worden toegekend.